Czy mięso staje się luksusem? Jak najnowsza polityka UE może wszystko zmienić

Unia Europejska znajduje się na krytycznym etapie swojej polityki rolnej, silnie wpływającej przez Europejski Zielony Ład i Strategię „od pola do stołu”. Zmiany te, mające na celu zmniejszenie śladu środowiskowego produkcji żywności, proponują znaczne ograniczenia w produkcji mięsa do 2030 roku. Odzwierciedla to globalny nacisk na zrównoważony rozwój, ale budzi obawy w sektorze mięsnym dotyczące potencjalnych negatywnych skutków dla tradycyjnego rolnictwa i przemysłu mięsnego.

Przemyślenie dotacji: przejście od ziemi do wyników

Centralnym elementem nowej strategii rolniczej UE jest reforma Wspólnej Polityki Rolnej (WPR), kluczowego elementu od 1962 roku. Tradycyjnie dotacje WPR były przyznawane na podstawie ilości uprawianej ziemi. Proponowane zmiany miałyby przesunąć ten paradygmat na większe skupienie się na dochodach i wskaźnikach zrównoważenia. Celem jest zapewnienie bardziej sprawiedliwego podziału funduszy, wsparcie stabilności ekonomicznej rolników oraz zachęcanie do praktyk rolniczych promujących zrównoważony rozwój​.

Inwestowanie w przyszłość: białka roślinne i alternatywne mięsa

Znaczną częścią strategicznej reorientacji UE jest wzmocnienie sektora żywności roślinnej. Komisja planuje uruchomienie 'Planu działań UE na rzecz żywności roślinnej' do 2026 roku, który ma na celu wzmocnienie całego łańcucha od rolników po konsumentów. Plan ten prawdopodobnie będzie obejmować finansowanie innowacyjnych technologii rolniczych, wsparcie dla rolników w okresie przejściowym oraz kampanie promocyjne mające na celu zachęcenie konsumentów do akceptacji diety roślinnej. Celem jest zmniejszenie wpływu środowiskowego tradycyjnego chowu zwierząt gospodarskich, który jest znacznym producentem gazów cieplarnianych​.

Zwiększenie dobrostanu zwierząt i zrównoważonych praktyk

Nowa strategia kładzie również duży nacisk na dobrostan zwierząt, proponując zaostrzone ustawodawstwo i kompleksowy ogólnounijny system etykietowania dobrostanu zwierząt do 2026 roku. Inicjatywa ta ma obejmować wszystkie produkty mięsne i mleczne, zapewniając, że konsumenci będą dobrze poinformowani o standardach dobrostanu produktów, które kupują. Jest to zgodne z szerszymi wysiłkami na rzecz promowania etycznej konsumpcji i produkcji w całej UE​.

Wsparcie dla rolników w okresie przejściowym

Z uwagi na wyzwania, jakim muszą stawić czoła rolnicy w związku z adaptacją do tych zmian, Komisja proponuje utworzenie Agri-food Just Transition Fund. Fundusz ten jest zaprojektowany w celu zapewnienia ukierunkowanej pomocy finansowej, aby pomóc rolnikom dostosować praktyki do nowych standardów środowiskowych i gospodarczych. Jest to kluczowy mechanizm wsparcia, aby upewnić się, że przejście na zrównoważone rolnictwo nie wpłynie negatywnie na źródła utrzymania rolników​.

Obawy dotyczące redukcji produkcji mięsa

UE planuje celowe zmniejszenie produkcji mięsa, dążąc do redukcji o 8% do 2030 roku, aby obniżyć emisje sektorowe o 5% w porównaniu do poziomów z 2012 roku. Zmiany te są częścią szerszego wysiłku na rzecz rozwiązania problemów środowiskowych stwarzanych przez tradycyjne praktyki produkcji mięsa, w tym wysokich emisji gazów cieplarnianych oraz dużego zużycia ziemi i wody.

Zróżnicowany entuzjazm i wyzwania dla przemysłu

Przemysł mięsny boryka się z wewnętrznymi podziałami dotyczącymi tych zmian politycznych, z różnym stopniem zaangażowania wśród interesariuszy. Stowarzyszenia branżowe wydają się bardziej zaangażowane w dostosowanie się do tych zmian niż niektóre indywidualne firmy, które wykazują znaczną niechęć, zwłaszcza w odniesieniu do redukcji emisji i zmian w nawykach żywieniowych.

Wpływ ekonomiczny i społeczny

Reformy te mają głęboki wpływ na gospodarki wiejskie, gdzie hodowla zwierząt ma kluczowe znaczenie. Rolnicy mogą potrzebować znacznych zmian w swoich operacjach biznesowych, co wpłynie na dochody i zatrudnienie. Dodatkowo, potencjalny wzrost cen mięsa może przyspieszyć przejście konsumentów na alternatywne białka, wpływając na tradycyjne wzorce konsumpcji mięsa.

Perspektywy na przyszłość

Sukces tych reform zależy od kompleksowego zaangażowania interesariuszy i zdolności sektora do adaptacji. Chociaż przemysł jest zachęcany do innowacji i adaptacji, szeroka akceptacja i skuteczna realizacja tych polityk będą kluczowe dla osiągnięcia zamierzonych korzyści środowiskowych i społecznych.

Podsumowanie: czy warto implementować reformy rolnicze UE?

W miarę jak Unia Europejska wdraża te transformacyjne polityki rolnicze, prawdziwy wpływ dopiero się ujawni. Strategiczny zwrot w kierunku zrównoważonego rozwoju obiecuje znaczące korzyści dla środowiska poprzez redukcję emisji gazów cieplarnianych i promowanie zrównoważonych praktyk rolniczych. Jednakże, skutki dla tradycyjnego przemysłu mięsnego i społeczności wiejskich są powodem do niepokoju. Należy znaleźć delikatną równowagę między realizacją celów środowiskowych a utrzymaniem ekonomicznej stabilności obszarów wiejskich silnie uzależnionych od tradycyjnego rolnictwa.

Wprowadzenie inicjatyw związanych z żywnością roślinną i zaostrzonych standardów dobrostanu zwierząt ma na celu ustanowienie nowych standardów etyki produkcji żywności i zdrowia konsumentów. Niemniej jednak, zmiany te mogą odbyć się kosztem osób związanych z sektorem produkcji mięsa i mogą doprowadzić do znacznej restrukturyzacji gospodarki wiejskiej zależnej od tych branż. Co więcej, co stanie się z ceną mięsa?

W miarę wdrażania tych polityk kluczowe będzie uważne monitorowanie ich efektów: Czy doprowadzą one do bardziej zielonej i zrównoważonej przyszłości, jak zamierzono, czy też mogą nieumyślnie podważyć źródła utrzymania osób z branży mięsnej i osłabić strukturę społeczności wiejskich? Tylko czas pokaże, czy te reformy przyniosą więcej korzyści poprzez promocję zrównoważonego rozwoju, czy też staną się wyzwaniem mogącym mieć dalekosiężne konsekwencje.

Źródła:

• https://www.jutarnji.hr/vijesti/svijet/bomba-iz-ek-priprema-se-najveci-zaokret-agrarne-politike-od-1962-godine-meso-ce-postati-luksuz-15499053
• https://www.euronews.com/green/2024/09/04/agriculture-report-could-signal-dramatic-change-in-eu-farm-subsidies
• https://www.just-food.com/features/explainer-what-is-the-strategic-dialogue-on-the-future-of-eu-agriculture/
• https://www.foodnavigator.com/Article/2024/09/04/Welfare-changes-in-European-Commission-s-Agriculture-report#
• https://www.foodingredientsfirst.com/news/deeply-divided-calls-for-eus-vision-for-future-of-food-and-agriculture-to-focus-on-farmers.html